Nibud rapport over het bedrag ineens

In het rapport van het Nibud is specifiek gekeken naar de nieuwe keuzemogelijkheid, namelijk opname van een bedrag ineens op de pensioendatum. In dit artikel leest u de belangrijkste punten.

Op 21 maart jl. heeft het Nibud een rapport gepubliceerd waarin specifiek gekeken is naar de nieuwe keuzemogelijkheid die (naar verwachting) per 1 januari 2023 mogelijk wordt, namelijk opname van een bedrag ineens op de pensioendatum.

Bedrag ineens

Vanaf (naar verwachting) 1 januari 2023 wordt de mogelijkheid ingevoerd om op de pensioendatum maximaal 10% van de waarde van het opgebouwde ouderdomspensioen op te nemen als een bedrag ineens. Dit bedrag is vrij besteedbaar en biedt de gepensioneerde de mogelijkheid om keuzes te maken die passen bij zijn of haar persoonlijke situatie.

Daarbij is het voorstel gedaan om de mogelijkheid te bieden om het uitbetalingsmoment van het bedrag ineens onder voorwaarden uit te stellen tot de maand januari van het jaar na de AOW-datum. Dit uitstel zorgt ervoor dat de ontvanger geen AOW-premie afdraagt over het bedrag ineens, hetgeen de belastingdruk verlaagt. Het wetsvoorstel ter aanpassing van dit uitgestelde betalingsmoment zoals opgenomen in de Wet bedrag ineens moet nog ingediend worden.

Aanleiding onderzoek

Het Nibud heeft dit onderzoek verricht om meer inzicht te verkrijgen in de behoeften en wensen per huishoudsituatie in het nieuwe pensioenstelsel. Het nieuwe pensioenstelsel biedt immers meer keuzes. Verkeerde keuzes kunnen leiden tot suboptimale uitkomsten en zelfs financiële consequenties. Een eenmalige opname van pensioenkapitaal kan ervoor zorgen dat bepaalde toeslagen verlaagd of zelfs geheel verminderd worden. Er is daarbij geen sprake van een spijtoptantenregeling ingeval van nadelige gevolgen.

Belangrijkste conclusies

Uit het onderzoek blijkt dat er een substantiële interesse is bij huidige deelnemers in opname van een bedrag ineens. Uit ons eigen onderzoek, zowel onder werkgevers als werknemers, komt een zelfde beeld naar voren. Tegelijkertijd is er ook nog veel onbekendheid met de keuzemogelijkheid, zelfs onder de mensen die binnen 10 jaar met pensioen gaan.

Voorts blijkt dat indien gebruik wordt gemaakt van opname van een bedrag ineens vóór de AOW-datum, vooral de lagere- en middeninkomens financieel slechter af zijn. Dit is vooral gelegen in het feit dat het bedrag ineens invloed heeft op (de hoogte van) toeslagen, waarbij het onzeker is of er na ingang van het pensioen (alsnog) recht is op toeslagen.

Ten slotte komt in het rapport naar voren dat er onder alle inkomensgroepen een grote behoefte bestaat aan begeleiding bij de keuze voor opname van het bedrag ineens op de pensioendatum. Voorbeelden die hiertoe genoemd worden zijn enerzijds financieel adviseurs, maar ook de pensioenuitvoerder zelf.

Belangrijkste aanbevelingen

In het rapport worden naar aanleiding van de bevindingen door het Nibud de volgende aanbevelingen gedaan.

• Het Nibud roept de overheid op om vaart te maken met het aangepaste wetsvoorstel bedrag ineens en daarbij snel te zorgen voor duidelijkheid richting pensioenspaarders over (de inwerkingtreding van) deze nieuwe keuzemogelijkheid. Zeker voor mensen met hun pensioen in zicht is het belangrijk dat zij zich tijdig kunnen voorbereiden op het maken van keuzes voor hun pensionering;
• Het Nibud heeft zorgen over de huidige vormgeving van het bedrag ineens voor lagere en middeninkomens en vraagt aandacht voor de financieel nadelige gevolgen bij opname van het bedrag ineens vóór de AOW-datum. Het Nibud roept op het bedrag ineens fiscaal neutraal en daarmee eerlijker voor lagere inkomens te maken en te zorgen voor gerichte communicatie over mogelijke (nadelige) gevolgen;
• Het Nibud roept de overheid op om samen met pensioenuitvoerders, de Belastingdienst en andere partijen op korte termijn te zorgen voor begrijpelijke communicatie en keuzebegeleiding richting een adequaat pensioen en te zorgen voor gerichte communicatie over mogelijke (nadelige) gevolgen. Als het gaat om het bedrag ineens op pensioendatum, raadt het Nibud aan daarmee niet te wachten tot inwerkingtreding van de Wet toekomst pensioenen, zodat mensen met hun pensioen in zicht zich tijdig kunnen voorbereiden op het maken van keuzes voor hun pensionering. Het Nibud pleit ervoor dat als deze regeling ingaat, iedereen vooraf laagdrempelig de mogelijkheid krijgt onafhankelijke en deskundige begeleiding te krijgen rond pensioenkeuzes.

WTW raadt fondsen aan tijdig hun beleid inzake de uitkering ineens (waaronder ook de tariefstelling) te vormen, en de voorbereidingen voor uitvoering en communicatie in gang te zetten voor zover dat nog niet het geval is.